مقدمه
اداره دانشگاهها به شيوه متمركز پس از چندين سال نشان دادكه موسسات علمي و پژوهش با توجه به اهداف و ساختار خويش نيازبه عدم تمركز دارند تا با بر خورداري از اختيارات بيشتر زمينه هاي استقلال دانشگاهها را فراهم سازندوبا ايجاد محيطي خلاق وپويا موانع وسازوكارهاي بروكراسي اداري را كنار زده و تنگ نظري هاي حاكم بر نظام ديوانسالاري دانشگاهها راكاهش دهند و آنها را براي مقابله با مشكلات هزاره سوم جهت توليد انبوه دانش، ديدگاههاي جديد و پژوهشهاي بنيادي و كاربردي آماده سازند از اين رو در سال1367 قانون تشكيل هياتهاي امناي دانشگاهها و موسسات آموزش عالي و پژوهشي به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيد
هدف از ايجاد چنين نهادي استقرار يك مرجع توانا در راس هرم سازماني دانشگاهها و موسسات آموزش عالي بود تا با توجه به ويژگي هاي خاص اين موسسات و ايجاد برنامه هايي نوين مبتني بر خلاقيت و نوآوري منجر به مسئوليت پذيري و پاسخگويي بيشتر به نيازهاي جامعه شود.
قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران زمينه قانوني استقلال دانشگاهها را فراهم ساخت كه اميد است با درايت و انجام امور كارشناسي اين مهم تحقق يابد.
تاریخچه
هيات امنا, براي اولين بار در ايران در اساسنامه دانشگاه شهيد بهشتي (ملي سابق) مصوب 1339 به عنوان ركن اول دانشگاه مطرح شد. اما اولين دانشگاهي كه داراي هيات امنا شد, دانشگاه شيراز (پهلوي سابق) است. براساس قانون تاسيس اين دانشگاه كه در سال 1343 به تصويب رسيد, هيات امنا نماينده قانوني دانشگاه بود و كليه امور علمي, فني, آموزشي, مالي, اداري و استخدامي دانشگاه نيز زير نظر آن اداره مي‌شد.